Θαλάσσιες Χελώνες

24ΩΡΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΔΙΑΣΩΣΗΣ : +30 697 679 7070

Οι Θαλάσσιες Χελώνες των Κυκλάδων

Στα εύκρατα και τροπικά νερά του παγκόσμιου ωκεανού κολυμπούν 7 είδη θαλασσίων χελωνών και 3 από αυτά συναντώνται στα νερά της Μεσογείου: το είδος Caretta caretta, η πράσινη χελώνα Chelonia mydas και η σπανιότερη δερματοχελώνα Dermochelys coriacea.
Οι θαλάσσιες χελώνες κατοικούν στις θάλασσες της γης περισσότερο από 120 εκατομμύρια χρόνια, ωστόσο κατά την περίοδο ύπαρξης του ανθρώπου και τα 7 είδη πλέον απειλούνται με εξαφάνιση σύμφωνα με την Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN) και προστατεύονται με τον Νόμο.

Οι θαλάσσιες χελώνες μοιράζονται ακόμα κάποια χαρακτηριστικά με τους μακρινούς συγγενείς τους στην ξηρά: διαθέτουν πνεύμονες, συνεπώς απαιτείται να αναδύονται στην επιφάνεια ανά τακτά χρονικά διαστήματα για να αναπνεύσουν και ο μόνος λόγος που θα βγουν στην ξηρά είναι για να γεννήσουν τα αυγά τους, αλλιώς είναι αποκλειστικά θαλάσσια ερπετά.

Ο **Μάριος**, μια αρσενική *C.caretta*, παίρνει μια αναπνοή πριν καταδυθεί ξανά.

Όπως όλα τα ερπετά, οι θαλάσσιες χελώνες είναι ψυχρόαιμα ζώα, δηλαδή η θερμοκρασία του σώματός τους εξαρτάται από την θερμοκρασία περιβάλλοντος.
Η Ελλάδα αποτελεί το σημαντικότερο τόπο φωλεοποίησης του είδους C.caretta, ενώ οι πράσινες χελώνες Ch.mydas φωλιάζουν κυρίως στις ακτές της νοτιο-ανατολικής Μεσογείου.

Στο νησί της Νάξου και στις Κυκλάδες, όπου δραστηριοποιείται ο σύλλογος “Προστασίας Άγριας Ζωής Νάξου”, το είδος C.caretta ζει, αναπαράγεται και φωλιάζει, και το είδος Ch.mydas έχει παρατηρηθεί σε όλα τα στάδια της ζωής του, από νεοσσό εώς ενήλικο, αλλά φωλιές δεν έχουν καταγραφεί ακόμα.
Το καλόκαιρι του 2025 ωστόσο, παρατηρήθηκε φωλεοποίηση μιας πράσινης χελώνας στον Απόλλωνα στα βόρεια του νησιού, που αποτελεί και την πρώτη επίσημη, καταγραφή του είδους τόσο στην Νάξο όσο και στις Κυκλάδες! (Δείτε εδώ το βίντεο!)
Όσον αφορά στις χελώνες C.caretta, έχουμε ταυτοποιήσει περισσότερα από 130 άτομα, από τα οποία κάποια επιστρέφουν κάθε καλοκαίρι στις ακτές τις Νάξου για αναζήτηση τροφής, αναπαραγωγή και φωλεοποίηση.
Γενικά, οι θαλάσσιες χελώνες θεωρούνται μεταναστευτικά είδη, αλλά παρατηρήσεις μας έχουν δείξει ότι ορισμένα άτομα δείχνουν να παραμένουν σε μια περιοχή καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου (διαβάστε την ιστορία της ΖΩΗΣ).

Οι χελώνες C.caretta είναι παμφάγες, ως νεοσσοί τρέφονται με πλαγκτονικούς οργανισμούς στη στήλη του νερού και όσο ενηλικιώνονται μετατρέπονται σε νηριτικά ζώα (περνούν περισσότερη ώρα στον πυθμένα της θάλασσας) όπου τρέφονται με μαλάκια, καρκινοειδή, σπόγγους και εχινόδερμα.

Ο σύλλογός μας έχει ιδρύσει το Δίκτυο για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας στις Κυκλάδες με την υποστήριξη του ΑΡΧΕΛΩΝ και του Cyclades Preservation Fund (CPF). Πραγματοποιούμε ενημερώσεις σε λιμενικές αρχές, τοπικές επιχειρήσεις και κατοίκους των Κυκλάδων για βασικές πληροφορίες όσον αφορά στις θαλάσσιες χελώνες, διαδικασίες διάσωσης και σωστούς χειρισμούς μιας άρρωστης/τραυματισμένης θαλάσσιας χελώνας και πώς να σταλεί με ασφάλεια και άμεσα στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών μας στο νησί της Νάξου.
Διαθέτουμε τις εγκαταστάσεις, γνώσεις και εμπειρία για να αντιμετωπίσουμε την πλειοψηφία των περιστατικών θαλασσίων χελωνών που εντοπίζονται τραυματισμένες ή αδύναμες στην Νάξο και τις Κυκλάδες.
Μέχρι σήμερα έχουμε επιτυχώς περιθάλψει και επανεντάξει 38 θαλάσσιες χελώνες των ειδών C. caretta και Chelonia mydas από όλες τις Κυκλάδες.

Χτίζοντας το **Δίκτυο για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας στις Κυκλάδες** με εκπροσώπους του ΑΡΧΕΛΩΝ, του CPF, των Λιμενικών Αρχών, τοπικoύς επιχειρηματίες και αλιείς στην Πάρο.

Δύο χελώνες *C.caretta* νοσηλεύονται στο σταθμό του Συλλόγου Προστασίας Άγριας Ζωής Νάξου.

Εκτός αυτού, ο σύλλογός μας καταγράφει καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου θαλάσσιες χελώνες που εκθαλασσώνονται στις ακτές τις Νάξου, περιπολεί τις παραλίες για παράνομες δραστηριότητες που θα μπορούσαν να βλάψουν την θαλάσσια ζωή, πραγματοποιεί παρατηρήσεις στο πεδίο έχοντας δημιουργήσει μια βάση δεδομένων ταυτοποίησης χελωνών και εντοπίζει φωλιές κατά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες, τις οποίες προστατεύει εώς την εκκόλαψη των νεοσσών.

Απειλές

Με βάση τα δεδομένα που προκύπτουν από τις εκβρασμένες θαλάσσιες χελώνες που εντοπίζουμε και αυτές που έχουμε περιθάλψει στο σταθμό μας, καθώς και από δεδομένα παγκοσμίως, η μεγαλύτερη απειλή κατά των θαλασσίων χελωνών είναι τα αλιευτικά εργαλεία. (Δείτε αυτό το βίντεο)

Πρώτον, μπορεί να μπλεχτούν σε αλιευτικά δίχτυα, σε δίχτυα-φαντάσματα (εγκαταλελειμμένα δίχτυα τα οποία συνεχίζουν να αποτελούν θανάσιμη απειλή για την θαλάσσια ζωή), μπορεί να καταπιούν αγκίστρια ή ακόμα και να θανατωθούν σκόπιμα. Δεύτερον, η καταστροφή των ενδιαιτημάτων τους και η όχληση από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως ανεύθυνη οδήγηση σκαφών (που οδηγεί σε σύγκρουση με χελώνες που βρίσκονται στην επιφάνεια της θάλασσας), ανεξέλεγκτη αγκυροβόληση (όπως σε λιβάδια Posidonia oceanica), η οδήγηση οχημάτων και η παράκτια τουριστική ανάπτυξη που οδηγεί στην καταστροφή των διαθέσιμων παραλιών φωλεοποίησης των χελωνών. Τέλος, η θαλάσσια ρύπανση επηρεάζει αρνητικά τον κύκλο της ζωής των θαλασσίων χελωνών.

Περισσότερο από 50% των χελωνών που εισάγονται στον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Συλλόγου Προστασίας Άγριας Ζωής Νάξου έχουν υποστεί τραυματισμούς από ανθρώπινες δραστηριότητες (όπως πλέξιμο σε πετονιές, κατάποση αγκιστριών).
Σύφμωνα με τα δεδομένα του ΑΡΧΕΛΩΝ, το 2024 το 75,5 % των θαλασσίων χελωνών που εισήχθησαν στο Κέντρο Διάσωσης παρουσίαζαν τραυματισμούς και προβλήματα υγείας που σχετίζονται άμεσα με την ανθρώπινη δραστηριότητα – κυρίως την αλιεία (π.χ. μπλέξιμο σε αλιευτικά εργαλέια) αλλά και από άμεσους τραυματισμούς όπως χτυπήματα στο κεφάλι και εγκεφαλικές κακώσεις.

Χελώνα *C.caretta* βρέθηκε νεκρή μπλεγμένη σε μη-επιτηρήσιμο αλιευτικό δίχτυ στην περιοχή της Αγιασσού, νοτιοδυτική Νάξος.

Χελώνα *C.caretta* χτυπημένη από προπέλα σκάφους. Το συμβάν συνέβη εντός του λιμανιού της Αγίας Άννας όπου τουρίστες που κολυμπούσαν εντόπισαν τη χελώνα. Το ερπετό πέθανε εντός μιας ώρας από την άφιξή του στο σταθμό μας από ακατάσχετη αιμορραγία.

Μια από τις πιο τρομακτικές καταγραφές νεκρής χελώνας στην παραλία της Λαγκούνας. Ένα κομμάτι τσιμέντου είχε δεθεί στο πίσω πτερύγιό της που προκάλεσε τον πνιγμό της, σημάδι απάνθρωπης, σαδιστικής θανάτωσης.

Συχνά, έχουμε συναντήσει μαχαιρωμένες θαλάσσιες χελώνες. Μια υπόθεση μαχαιρωμένης θαλάσσιας χελώνας που βρέθηκε σε νοτιοδυτική ακτή της Νάξου ακολούθησε το δρόμο της δικαιοσύνης, η οποία δράση υποδηλώνει εκ προθέσεως θανάτωση (που παγκοσμίως θεωρείται παράνομη πράξη), με κατηγορούμενο επαγγελματία ψαρά, ο οποίος ψάρευε στην περιοχή.

Ίχνη θηλυκής θαλάσσιας χελώνας στην αμμουδιά, η οποία βγήκε από την θάλασσα για να φτιάξει την φωλιά της.

Πότε μια θαλάσσια χελώνα χρειάζεται βοήθεια; Δείτε αυτό το βίντεο.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΤΕ ΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΧΕΛΩΝΕΣ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ…

Αν συναντήσετε άρρωστη/τραυματισμένη θαλάσσια χελώνα στην ακτή, καλέστε την Προστασία Άγριας Ζωής Νάξου (697 6797070), ή την τοπική Λιμενική Αρχή (για Λιμεναρχείο Νάξου καλέστε στο 22850 22300 ) αμέσως.
Εάν συναντήσετε μια θαλάσσια χελώνα που επιπλέει στην επιφάνεια και δεν μπορεί να βουτήξει, καλέστε μας αμέσως για περαιτέρω οδηγίες.
Αν έχετε την τύχη να δείτε μια θαλάσσια χελώνα, κρατήστε ασφαλή απόσταση από αυτήν, μην την ενοχλείτε, μην την αγγίζετε και σε καμία περίπτωση μην την ταΐζετε.
Θυμηθείτε ότι οι θαλάσσιες χελώνες είναι άγρια ζώα και οποιαδήποτε ανθρώπινη επαφή θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα συμπεριφοράς και υγείας σε αυτές, αλλά θα μπορούσε επίσης να θέσει σε κίνδυνο τη δική σας ασφάλεια.
Αν δείτε ίχνη θαλάσσιας χελώνας στην ακτή ή νεογέννητα χελωνάκια, καλέστε αμέσως την Προστασία Άγριας Ζωής Νάξου ή την τοπική Λιμενική Αρχή.